Blog

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong quý 1, do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trên toàn thế giới, các đơn hàng của doanh nghiệp thủy sản bị hủy, trì trệ, bị trả về… là chuyện diễn ra thường xuyên. Vì vậy, chi phí lưu kho của các doanh nghiệp cũng tăng lên; chưa kể trong báo cáo tài chính, phần hàng tồn kho giảm giá trị phải trích lập dự phòng khiến vòng quay tài chính của các doanh nghiệp càng thêm khó khăn.

Hàng tồn kho kéo “sụt” lợi nhuận

Công ty CP Camimex Group (HoSE: CMX) mới đây đã công bố BCTC kiểm toán năm 2019 với mức lãi ròng sụt giảm tới gần 63 tỷ đồng sau kiểm toán. Theo đó, kết thúc năm 2019 Camimex đạt 951 tỷ đồng doanh thu (DT) thuần giảm 10,4% so với cùng kỳ; lợi nhuận sau thuế (LNST) đạt 77,7 tỷ đồng giảm gần 44% so với con số hơn 140 tỷ đồng được doanh nghiệp này công bố tại báo cáo tự lập. Điểm đáng chú ý với CMX trong BCTC là giá trị hàng tồn kho của doanh nghiệp tại thời điểm ngày 31/12/2019 có giá trị 581 tỷ đồng, tăng tới 38% so với đầu năm. Đây là con số đã trừ phần trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho 30 tỷ đồng.

Càng đặc biệt hơn, giá trị hàng tồn kho phải trích lập dự phòng sau kiểm toán đã tăng thêm gần gấp đôi so với số liệu được ghi nhận tại báo cáo tài chính do doanh nghiệp tự lập trước đó (16,8 tỷ đồng).

Theo giải thích của doanh nghiệp, lợi nhuận sụt giảm sau kiểm toán là do kết quả hoạt động tài chính giảm gần 47 tỷ đồng do điều chỉnh thay đổi tài sản góp vốn vào công ty con năm 2013; giảm thêm 13,7 tỷ đồng do kiểm toán trích dự phòng giảm giá hàng tồn kho. Ngoài ra chi phí quản lý và chi phí bán hàng cũng được điều chỉnh tăng làm lợi nhuận giảm hơn gần 2,6 tỷ đồng nữa.

Có thể thấy, với tổng giá vốn hàng bán năm 2019 đạt 750,5 tỷ đồng, thì với tổng hàng tồn kho hiện tại (581 tỷ đồng), nếu duy trì tốc độ bán hàng như năm 2019, doanh nghiệp sẽ mất ít nhất 3 quý để “xả” hết hàng. Đồng nghĩa với việc chi phí lưu kho, giảm giá trị… có thể sẽ tăng mạnh gây nên áp lực tài chính cho doanh nghiệp trong năm 2020.

Chế biến thủy sản tại một DN trực thuộc tập đoàn PAN (Ảnh: IT).

Không chỉ có Camimex, nhiều doanh nghiệp thủy sản khác cũng có giá trị hàng tồn kho tăng mạnh do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Tại Công ty CP Thủy sản Mekong (HoSE: AAM), theo BCTC quý I vừa được doanh nghiệp này công bố, tổng tài sản cuối quý I của doanh nghiệp đạt gần 220 tỷ đồng, nhưng phần lớn nằm ở hàng tồn kho với giá trị 112 tỷ đồng. Về kết quả kinh doanh, doanh thu trong quý của doanh nghiệp giảm 8% xuống 41 tỷ đồng, giá vốn ở mức cao khiến lợi nhuận gộp giảm 44% còn hơn 5 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế thu về 666 triệu đồng, giảm 79% so với cùng kỳ.

Tương tự, với Công ty CP Nam Việt (HoSe: ANV; Navico), tính đến hết ngày 31/12/2019, tổng tài sản của ANV ở mức 4.134 tỷ đồng, tăng 21% so với hồi đầu năm, song phần lớn tài sản là hàng tồn kho với 1.583 tỷ đồng. Theo doanh nghiệp này, tình hình khó khăn chung do dịch Covid-19 nên năm 2020 dự tính doanh thu của đơn vị giảm 33%, lãi giảm 71,5%, lần lượt với giá trị 3.000 tỷ đồng và 200 tỷ đồng.

Với “ông lớn” Vĩnh Hoàn, kết thúc quý 1/2020, giá trị tổng tài sản của Vĩnh Hoàn đạt 6.440 tỷ đồng, giảm nhẹ 3% so với thời điểm đầu kì, trong đó chỉ tiêu hàng tồn kho cũng đang ở mức khá cao với giá trị 1.340 tỷ đồng…

Ngành thủy sản phải “chiến đấu” mỗi ngày để sống còn

Tính đến giữa tháng 4, ngành thủy sản Việt Nam mới nhận được một số tín hiệu tốt từ thị trường Trung Quốc, trong khi đó, các thị trường lớn khác như châu Âu, châu Á, Nam Mỹ… lại đang cắt giảm sản lượng vô thời hạn do dịch Covid-19. Do vậy, trong vài tháng tới đây tình hình xuất khẩu thủy sản Việt Nam dự đoán sẽ còn tiếp tục giảm. “Nhìn chung, việc Trung Quốc hồi phục và mở cửa trở lại là tín hiệu đáng mừng trong cơn bĩ cực hiện nay của ngành thủy sản Việt. Song, khó khăn vẫn sẽ tiếp diễn khi dịch bệnh còn tiếp tục phức tạp trên thế giới và doanh nghiệp vẫn chưa thể thoát khỏi tình trạng xuất khẩu sụt giảm, bị hoãn hoặc hủy các đơn hàng, vận tải hàng hóa khó khăn, thanh toán không thuận lợi,… Vì thế, khả năng sẽ có nhiều doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ sẽ không thể trụ nổi…”, đại diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) dự báo.

Công nhân sơ chế tôm tại nhà máy.

Vì vậy, đối với các doanh nghiệp thủy sản, việc duy trì dòng tiền trở thành bài toán sống còn khi nguồn thu bị cắt giảm mạnh và dịch Covid-19 còn kéo dài.

Tại Công ty thủy sản Nam Việt (Navico, ANV), đại diện doanh nghiệp này cho biết: “Trung Quốc có mở cửa trở lại nhưng tồn kho vẫn còn nhiều, do đó chưa thể nói ngay lập tức xuất khẩu có thể đạt được mức tăng trưởng như trước đây. Khi khách hàng châu Âu, Mỹ… tiếp tục đóng cửa vì dịch, do đó, ANV vẫn đang chiến đấu từng ngày trong việc tăng thu, bán hàng, đặc biệt là duy trì dòng tiền thật tốt (giữ dòng tiền vay thấp, cắt giảm các chi phí…) trong thời gian này. Đồng thời, ANV cũng đã chuẩn bị sẵn sàng cho việc phục hồi mạnh khi dịch qua đi”.

Tương tự, với kết quả lợi nhuận sau thuế trong quý 1 quí I giảm 51%, còn 152 tỷ đồng, “ông lớn” Vĩnh Hoàn (HoSE: VHC), mới đây đã xây dựng hai kịch bản đối với các chỉ tiêu kinh doanh năm 2020. Theo đó, kịch bản thứ nhất, công ty đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất đạt 8.600 tỷ đồng, tăng 9% so với thực hiện năm 2019, lợi nhuận sau thuế hợp nhất tương ứng giảm 10%, còn 1.063 tỷ đồng. Ở kịch bản thứ hai, VHC đặt doanh thu và lãi sau thuế đạt 6.450 tỷ đồng và 800 tỷ đồng…

Hồi giữa tháng 2, khi dịch Covid-19 bắt đầu diễn biến phức tạp ở nước ta, cửa khẩu bị tạm đóng, cũng là lúc người nông dân lao đao vì mất kênh xuất khẩu. Không lâu sau, phong trào giải cứu nông sản lại nổi lên, nhằm hỗ trợ bà con tiêu thụ một số sản phẩm như thanh long, dưa hấu và tôm.

Tôm hùm đại dương, tôm hùm xanh rồi tôm hùm baby được các nhà bán lẻ và người tiêu dùng trong nước cứu trợ, với giá giảm có khi đến gần 50%. Tuy việc giải cứu đã phần nào giúp giảm thiệt hại cho nông dân nhưng nỗi lo về dịch bệnh, thị trường tiêu thụ dường như vẫn còn nguyên.

Theo phản ánh của VTV, nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long hiện đang hạn chế nuôi thả tôm vụ mới hoặc với số lượng ít hơn, vì lo ngại dịch bệnh khiến việc tiêu thụ khó khăn.

Chưa hết, những tin đồn gần đây cũng gây bất lợi cho người nuôi tôm.

“Các thông tin đồn đại khách không mua tôm, thị trường đóng cửa giao dịch dẫn đến đại lý, ngân hàng, các tổ chức tín dụng không cho vay, đặc biệt không thu mua được khiến dân không dám nuôi tôm. Các thông tin này làm thị trường rối loạn”, ông Trương Hữu Thông – Chủ tịch Hội Đồng Quản Trị kiêm Tổng Giám đốc công ty TNHH Thông Thuận chia sẻ với VOV.

Vị này cho biết, người nông dân nghe ngóng những thông tin qua mạng, đồn thổi rằng cấm xe, dừng xuất khẩu đi châu Âu, Nhật, Mỹ, không bán được hàng, ngân hàng không cho vay… nên họ sợ lỗ. Giá bán tôm hiện nay đang tốt nhưng thông tin của doanh nghiệp đến người dân rất khó.

Trong khi thực tế, xuất khẩu tôm nước ta đang trên đà hồi phục. Quý I năm 2020, xuất khẩu tôm đạt kim ngạch hơn 617 triệu USD, không những không giảm mà còn tăng nhẹ 0,77% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng kim ngạch xuất khẩu tôm nước lợ hai tháng đầu năm đạt 383,391 triệu USD (tăng 2,6% so với cùng kỳ 2019).

Các thị trường lớn cũng đang tăng cường nhập khẩu mặt hàng thủy sản này từ Việt Nam.

Theo ông Thông, nếu như thị trường nông sản đang bị ngưng trệ thì ngành tôm lại nằm ngoài xu thế đó. Dù có hiện tượng đối tác đề nghị chậm giao hàng nhưng ngay trong trong nước, nguyên liệu còn chưa đáp ứng được cho các nhà máy, đơn hàng. Đơn cử, công suất của Thông Thuận mỗi tháng xuất 8 triệu USD, thành nguyên liệu mỗi ngày khoảng 40-50 tấn nhưng nay không đủ nguyên liệu sản xuất.

Trả lời VTV, một chủ doanh nghiệp chế biến thủy sản khác cũng cho hay: “Mỗi ngày, nhà máy cần từ 30 đến 40 tấn tôm nguyên liệu. Nếu như cùng kỳ năm ngoái, tôm loại 20-30 con/kg rất dễ mua thì nay lại vô cùng khan hiếm.”

Ông Đăng Văn Hiến, Giám đốc Công ty Cổ phần thủy sản Trường Phú, Bạc Liêu nhận định: “Giá tôm trong một tháng đã tăng 7-10%. Tôi dự đoán mức giá sẽ còn tiến triển tốt hơn trong thời gian tới.”

Dự báo 2-3 tháng tới, nhu cầu tiêu thụ tôm tiếp tục tăng cao, khi tình hình dịch bệnh tại Trung Quốc, Hàn Quốc đều đang được khống chế tốt. Mỹ hay Châu Âu cũng đang nỗ lực để kiểm soát dịch bệnh. Do đó, nhu cầu tiêu thụ đối với các sản phẩm thủy sản, đặc biệt là tôm theo dự báo của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản (VASEP) sẽ tăng mạnh sau khi các nước khôi phục các hoạt động sản xuất như trước khi có dịch.

Ngành nông nghiệp khuyến cáo bà con nên thả nuôi để tận dụng tốt nhưng cơ hội xuất khẩu, nếu không sẽ đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nguyên liệu trầm trọng hơn, vì một vụ tôm thường kéo dài khoảng 90-100 ngày.