Blog

(Thủy sản Việt Nam) – Những tưởng rằng thủy sản sẽ có một năm 2019 bứt phá mạnh sau thành công vang dội từ 2018, vậy nhưng, kinh tế toàn cầu suy giảm, thị trường ảm đạm, sản xuất trong nước khó khăn đã khiến cho “giấc mộng” 10 tỷ đô của ngành bị hoãn lại. Nhìn từ nhiều phía, ngành thủy sản dù còn nhiều khó khăn nhưng cơ hội để trở mình cũng không ít.

Góc nhìn nhà quản lý

Sau thành công với 9 tỷ USD giá trị kim ngạch xuất khẩu năm 2018, ngành thủy sản đặt mục tiêu 10,5 tỷ USD trong năm 2019, tăng 11% so năm trước và hoàn thành sớm mục tiêu được đặt ra cho năm 2020. Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, mục tiêu 10 tỷ USD mà ngành thủy sản đề ra là rất cao, nhưng hoàn toàn có cơ sở để thực hiện. Cùng đó, các hiệp định thương mại tự do được ký kết và chính thức có hiệu lực sẽ là đòn bẩy giúp ngành tăng kim ngạch. Thậm chí, vị “tư lệnh” ngành nhìn nhận thủy sản cùng với lâm sản sẽ là 2 “cứu cánh” cho tăng trưởng của ngành nông nghiệp.

Tuy nhiên, khó khăn từ thị trường đã khiến mục tiêu của ngành không đạt được. Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Trần Đình Luân trong một cuộc hội nghị đã cho rằng, mục tiêu kim ngạch xuất khẩu ở mức khá cao. Vì ảnh hưởng từ xung đột thương mại, rào cản kỹ thuật của các thị trường xuất khẩu. Về sản xuất, diễn biến thời tiết rất phức tạp, ảnh hưởng tới việc NTTS. Mặt khác, tình trạng nuôi trồng vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ. Việc ứng dụng khoa học công nghệ trong khai thác còn hạn chế, tổn thất sau thu hoạch còn cao… Để hoàn thành được cần nỗ lực rất lớn.

Thế nhưng, khó khăn chung đã khiến kế hoạch bị chậm lại, giá trị xuất khẩu thủy sản không đạt kỳ vọng. Tuy vậy, nhiều nhận định cho rằng, ngành sẽ khởi sắc trong năm tới. Ông Nguyễn Đức Hùng Linh, Giám đốc Phân tích và Tư vấn đầu tư SSI cho rằng, năm 2019, tăng trưởng của ngành nông nghiệp có chậm lại; đây là một năm “khô hạn”; nhưng thường sau một năm “khô hạn” thì năm sau sẽ tốt hơn, kéo theo những ngành liên quan khác cũng sẽ tích cực hơn.

Góc nhìn chuyên gia

Ngay đầu năm 2019, ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký VASEP đã cho rằng, thủy sản Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề, điển hình việc kiểm soát nguồn nguyên liệu chưa thực sự tốt, giá thức ăn cao; cùng đó, rào cản thị trường vẫn lớn. Thị trường EU là vấn đề “thẻ vàng”, còn tại Mỹ, thuế chống bán phá giá tôm và cá tra, chương trình thanh tra cá da trơn và chương trình giám sát thủy sản nhập khẩu trở thành sức ép lớn cho thủy sản Việt Nam. Cùng đó, hàng năm nước ta vẫn phải nhập khẩu một lượng lớn nguyên liệu cho chế biến.

Ở một góc độ khác, có ý kiến cho rằng, trong điều kiện trình độ nuôi trồng, chế biến thủy sản thế giới đã phát triển đến mức cao, việc cạnh tranh trong xuất khẩu đặt ra nhiều thách thức. Chẳng hạn, trước đây cá tra của ta “một mình một chợ” thì nay Ấn Độ, Indonesia, Trung Quốc đã nuôi được cá tra với sản lượng hàng năm khá lớn. Chưa kể, Việt Nam cần 10 năm để phát triển được nguồn giống chất lượng nhưng với những quốc gia có trình độ công nghệ cao thì chỉ cần 2 – 3 năm.

Hơn nữa, theo ông Ngô Văn Ích, Chủ tịch VASEP, Việt Nam vẫn chưa thoát khỏi một quốc gia cung cấp nguyên liệu đơn thuần. Minh chứng là tôm và cá tra chiếm đến 60% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản nhưng mới chỉ có 25% sản phẩm tôm và 10% sản phẩm cá tra xuất khẩu có giá trị gia tăng. Thêm vào đó, do chưa xây dựng được thương hiệu quốc gia cho sản phẩm chủ lực, nên thủy sản Việt Nam lệ thuộc nhiều vào biến động thị trường, lợi nhuận thấp và sức ép cạnh tranh lớn.

Thu hoạch cá tra tại ĐBSCL – Ảnh: Hữu Thành

Góc nhìn doanh nhân

Năm nay, mặc dù giá trị xuất khẩu tăng, nhưng doanh nghiệp chế biến xuất khẩu hải sản vẫn gặp nhiều vấn đề cả khách quan và chủ quan. Ông Trần Văn Dũng, Giám đốc Công ty CP Chế biến XNK Bà Rịa – Vũng Tàu (Baseafood) cho biết, có mặt hàng nhà máy nhập khẩu hàng năm nhưng việc kiểm soát cũng như với mặt hàng mới, làm thời gian vận chuyển về nhà máy bị kéo dài. Ông Dũng kiến nghị, việc kiểm tra sau thông quan nên làm dứt điểm hàng năm thay vì 5 năm, vì kéo dài như vậy sẽ khiến doanh nghiệp rất khó khăn trong triển khai sản xuất.

Còn ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thương mại và Thủy sản Thuận Phước (Đà Nẵng) cho rằng, có những vấn đề cần Nhà nước phải vào cuộc mạnh mẽ hơn, đó là quy hoạch vùng nuôi rõ ràng giữa các địa phương và có chương trình thủy lợi cho con tôm. Cùng đó, khó khăn chung từ kinh tế thế giới và ảnh hưởng của cuộc thương chiến giữa hai nền kinh tế lớn đã khiến giá bán thủy sản trên toàn cầu sụt giảm làm cho lợi nhuận của các doanh nghiệp nhỏ lại. Báo cáo tài chính Công ty mẹ quý III/2019 của Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cho thấy, lũy kế 9 tháng, MPC ghi nhận doanh thu thuần 8.397 tỷ đồng, tăng 1,6% so cùng kỳ, nhưng lợi nhuận giảm 9,6% xuống 484,4 tỷ đồng. Còn theo ông Lê Thanh Thuấn, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Sao Mai (ASM), giá cá tra đã giảm từ 36.000 đồng/kg xuống còn 19.000 đồng/kg, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó, không thể hoàn thành kế hoạch lợi nhuận. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2019, doanh thu của ASM đạt 10.453 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ năm trước nhưng lợi nhuận sau thuế chỉ hơn 600 tỷ đồng, giảm hơn một nửa so cùng kỳ.

Góc nhìn người nông dân

Năm 2019, hình thức nuôi tôm thâm canh, siêu thâm canh tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, khiến lợi nhuận của người nuôi không còn nhiều. Ông Nguyễn Bá Phụng (xã Vĩnh Hậu, huyện Hòa Bình, Bạc Liêu) chia sẻ: Khoảng 2 – 3 năm nay, người nuôi tôm gặp rất nhiều khó khăn. Một số hộ nuôi tôm siêu thâm canh xả thải trực tiếp ra môi trường làm nguồn nước ô nhiễm; tôm nuôi liên tục bị dịch bệnh; giá tôm nguyên liệu biến động trong khi chi phí đầu vào như thức ăn, thuốc, giá điện… liên tục tăng. Giờ đây, bà con chỉ nuôi tôm cầm chừng chứ không ai tính chuyện làm ăn lớn. Chưa kể, giá TTCT cỡ 100 con/kg sụt giảm rất mạnh trong thời gian dài, có thời điểm chỉ ở mức 70.000 đồng/kg, khiến cho người nuôi “buộc phải bán tháo vì không thể cầm cự do giá thức ăn cao” càng khiến tình hình thêm hỗn loạn.

Với lĩnh vực cá tra, thê thảm nhất là những hộ ương nuôi cá tra giống. Phá “rào” đào ao đã tốn kém, việc lấp lại ao còn khó gấp nhiều lần. Một người sản xuất cá tra giống ở Long An cho biết: “Chi phí mà tôi phải bỏ ra để đào ao nuôi cá khoảng 50 triệu đồng/ha; nhưng hiện nay, số tiền phải trả để lấp ao còn cao hơn rất nhiều. Mặt khác, phần đất này không biết có còn làm lúa được hay không vì trước đây tôi thuê máy đào rất sâu, có khả năng đất sẽ bị dậy phèn và phần đất này sẽ thấp hơn đất ban đầu rất nhiều”. Một cảnh tượng buồn của ngành cá tra sau một năm 2018 thắng vang dội.

Góc nhìn nhà báo

Gần như cả một năm, trên các mặt báo trong nhiều tháng là “cảnh” buồn tẻ ở vùng nuôi, giá bán giảm thê thảm, người nông dân ai oán vì thua lỗ, nhất là vùng nuôi cá tra, giá xuống thấp khiến người nuôi bỏ ao đầm tràn lan. Thảm nhất là tại Tân Hưng, Long An; khi toàn huyện có 1.305 ha mặt nước nuôi cá tra bột, tập trung ở các xã Hưng Thạnh, Hưng Điền và Hưng Điền B. Trong đó, số diện tích ao hiện đang bỏ trống, tạm ngưng nuôi là 240 ha, chiếm 18,4% tổng diện tích ao nuôi.

Với con tôm, TTCT một thời gian dài giá bán duy trì ở mức không có lợi cho người nuôi. Tại Trà Vinh, trong khi giá thành sản xuất tôm loại 100 con/kg giá còn khoảng 90.000 đồng/kg, trong khi giá thành sản xuất ở mức 70.000 – 75.000 đồng/kg chưa kể các chi phí khác. Còn ở một số địa phương, có thời điểm giá tôm rơi xuống bằng giá thành sản xuất, cộng với chi phí, người nuôi thua lỗ.

TTCT thoát nạn thì tôm hùm rớt giá thê thảm. Xã Cam Bình (TP Cam Ranh, Khánh Hòa), thời điểm cuối tháng 7, thương lái thu mua tôm hùm thương phẩm với giá “rẻ bèo” khiến người nuôi điêu đứng. Tôm hùm xanh dao động 400.000 – 550.000 đồng/kg, giảm khoảng 100.000 đồng/kg, còn tôm hùm bông dao động khoảng 1,1 triệu đồng/kg (loại 1), giảm mạnh 600.000 đồng/kg so với tháng trước. Nhiều hộ nuôi lỗ nặng hàng trăm triệu đến cả tỷ đồng. Cảnh tượng đìu hiu xuất hiện dọc các vùng nuôi tôm hùm miền Trung.

Không ít nhà báo tâm sự, đã lâu lắm rồi, đi thực địa viết bài tại các địa phương, họ không còn nhìn thấy nụ cười của người nông dân, mà chỉ là những cái lắc đầu ngao ngán, nhưng lời than vãn đến quặn lòng.

Phan Thảo

Nguồn : http://thuysanvietnam.com.vn/

(Thủy sản Việt Nam) – Cùng với sự phát triển của ngành thủy sản thời gian qua, có sự đóng góp không nhỏ của cộng đồng các nhà khoa học, người nuôi và nhất là sự tham gia ngày càng mạnh mẽ của các doanh nghiệp trong việc đầu tư, nghiên cứu ứng dụng công nghệ, tạo nhiều kết quả ở tôm và cá tra.

Nuôi tôm an toàn sinh học

“Từ ngày 11/11/2019, chế phẩm sinh học của chúng tôi đã được cấp mã số lưu hành toàn quốc. Chế phẩm này đạt 1012 CFU/ml, tức là trong 1 ml có nghìn tỷ con vi khuẩn, không thua các nước tiên tiến”, TS Mai Thi ở Tập đoàn Thủy sản Minh Phú tươi cười. Trước đây, chị ở một cơ quan của tỉnh Sóc Trăng từng chủ trì nghiên cứu chế phẩm sinh học được nhiều giải thưởng và từ tháng 4/2019, chuyển về Tập đoàn Thủy sản Minh Phú làm Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Chế phẩm Sinh học Minh Phú.

Các yêu cầu của chị được lãnh đạo Tập đoàn đáp ứng mau lẹ nên chỉ ba tháng sau chị cho ra mẻ chế phẩm đầu tiên, nay đã có 12 chế phẩm, gồm 4 chế phẩm xử lý ô nhiễm môi trường và 8 chế phẩm nuôi tôm. Mẻ chế phẩm đầu tiên ứng dụng nuôi 3 ha tôm sú ở xã Thạnh Thới Thuận (Trần Đề, Sóc Trăng) đạt kết quả tốt nên mở rộng ra 700 ha nuôi TTCT của Tập đoàn ở tỉnh Kiên Giang, kết quả nâng cao được chất lượng tôm, hạ giá thành sản xuất. TS Mai Thi và cộng sự nghiên cứu ruột nhiều con vật như sùng đất, giun… để tuyển chọn vi khuẩn có lợi làm chế phẩm, bởi vi khuẩn bản địa nên khỏe hơn vi khuẩn trong chế phẩm nhập ngoại, vòng đời dài và còn có thể phục tráng khi bị thoái hóa. Chế phẩm đã được lưu hành toàn quốc, TS Mai Thi lại tập trung đưa đến ao tôm của đông đảo nông dân đang liên kết xây dựng vùng nguyên liệu với Tập đoàn. TS Lê Thị Hải Yến ở Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển của Tổng Công ty CP Sản xuất Kinh doanh Vật tư và Thuốc thú y (Vemedim) lại có nhiều nghiên cứu về sử dụng chế phẩm sinh học trong nuôi tôm. Gồm sử dụng chế phẩm xử lý nước ao nuôi và hỗ trợ hệ tiêu hóa cho tôm. Trong hỗ trợ hệ tiêu hóa cho tôm, có kích thích miễn dịch đường tiêu hóa của tôm, tiết ra các hợp chất chống lại vi khuẩn gây bệnh và còn cạnh tranh dinh dưỡng, cạnh tranh nơi cư trú với vi khuẩn có hại khiến vi khuẩn có hại không phát triển được. Sử dụng chế phẩm sinh học bằng cách đưa vào cơ thể tôm như bổ sung thức ăn, ngâm, bổ sung vào ao nuôi; sử dụng thường xuyên hoặc định kỳ đều là những quy trình có tính quyết định thành công nuôi tôm an toàn sinh học.

Giống và sản phẩm cá tra

Giám đốc điều hành Công ty CP Cá tra Việt Úc – An Giang Võ Minh Khôi giới thiệu Khu sản xuất cá tra giống công nghệ cao tại xã Vĩnh Hòa (Tân Châu, An Giang) có 1.000 con cá tra bố mẹ G1. Những con cá này đã được lấy mẫu ADN gửi qua Viện CSIRO (Australia) kiểm tra chất lượng đảm bảo tốt để mỗi năm sinh ra khoảng 2 tỷ con cá bột, sau đó là 200 triệu con cá giống (loại 30 con/kg) đưa ra thị trường. Khu sản xuất giống rộng hơn 100 ha, nằm trên cồn Vĩnh Hòa giữa sông Tiền, tách biệt các khu dân cư nên giữ được an toàn sinh học trong quá trình sản xuất, lại gần bãi sinh sản cá tra tự nhiên nên thích hợp điều kiện thổ nhưỡng đặc trưng của ĐBSCL.

Cá tra bố mẹ của Tập đoàn Việt – Úc – Ảnh: V.U

Đã có 18 nhà màng lưu giữ cá bố mẹ, được đầu tư hệ thống điện mặt trời để vận hành các thiết bị. Giám đốc Khôi cho hay, giống cá tra sản xuất ở đây đang đặt mục tiêu vươn tới 3 đặc tính: tăng trưởng nhanh, ước mỗi thế hệ cá bố mẹ sẽ tăng trưởng nhanh hơn 8 – 10%; tỷ lệ sống tăng trung bình 5 – 10% so thế hệ liền kề trước đó; chất lượng thịt cũng tăng. Chất lượng thịt đánh giá qua tỷ lệ fillet cải thiện từ 2,8 kg giảm xuống 2 kg để thu 1 kg fillet và tăng tỷ lệ thịt trắng. Chất lượng cá tăng trưởng ngoài yếu tố di truyền, sẽ phụ thuộc vào kỹ thuật nuôi với mức độ khá cao nên cải tiến quy trình được coi trọng.

Khu sản xuất giống đã ứng dụng một số công nghệ vượt trội như di truyền phân tử, di truyền số lượng, ứng dụng bắn chip điện tử vào cá để theo dõi, phân tích bằng các phần mềm ứng dụng. Từ đó, lựa được những con cá có đặc tính mong muốn vượt trội trong đàn để chọn các thế hệ cá tra bố mẹ ưu việt. Không chỉ cung cấp giống, Khu sản xuất còn sẵn sàng cung cấp cá tra bố mẹ hậu bị cho các cơ sở sản xuất giống cấp 2 trong Đề án liên kết sản xuất giống cá tra chất lượng cao vùng ĐBSCL.

Ở lĩnh vực chế biến đa dạng sản phẩm cá tra, năm 2019 đánh dấu nhiều bước tiến của Công ty CP và Đầu tư Phát triển Đa quốc gia (IDI). Doanh nghiệp này vốn nổi tiếng với dầu ăn cao cấp Ranee, tinh luyện từ cá tra bằng dây chuyền nhập khẩu toàn bộ từ châu Âu, lưu giữ được những dưỡng chất quý của cá. Mới đây, IDI có thêm dầu ăn dinh dưỡng cho trẻ Ranee KIDS cũng tinh luyện từ cá tra, bổ sung thêm dầu cá hồi nhập khẩu. Sản phẩm kết hợp khá hoàn hảo hai loại dầu cá giàu dưỡng chất tốt cho trẻ em. Năm 2019, sản phẩm cá tra Việt Nam sang thị trường Malaysia tăng cao, trong đó, IDI góp phần quan trọng. Đây là quốc gia theo đạo Hồi, nhu cầu thủy sản có những đặc điểm riêng, đòi hỏi việc cung ứng phải nghiên cứu và IDI cung cấp ngoài fillet đông lạnh, còn có bong bóng cá tra sấy, cá tra cắt khúc đông lạnh, bao tử cá, dầu ăn, cá tra tẩm bột. Các sản phẩm này đang được người dân Malaysia khá ưa chuộng.

Sản phẩm cá tra của IDI sang Đức cũng tăng mạnh trong năm 2019, đa dạng như cá tra cắt khúc, da cá tra đông lạnh, fillet đông lạnh, cá tẩm bột, cá xiên que… Đặc biệt có dòng sản phẩm mới là fillet cá tra organic với giá trung bình 9,6 – 9,78 USD/kg, được nhiều khách hàng ưa chuộng. Theo lãnh đạo IDI, sản phẩm của Công ty xuất khẩu tới hơn 50 thị trường trên thế giới qua chế biến của hai nhà máy có tổng công suất một ngày 600 tấn nguyên liệu, vùng nuôi rộng 300 ha, đáp ứng tiêu chuẩn của các thị trường cao cấp.

Sáu Nghệ

Nguồn :http://thuysanvietnam.com.vn/

(NLĐO)- Toàn bộ nguồn nước nơi tôm càng xanh sinh sống tại xã Trà Cổ được lấy từ khe đá, theo các con suối đổ về nên tôm khỏe, thịt ngọt, dai và thơm hơn ở các vùng khác.

Vùng đất thuộc xã Trà Cổ, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai khá nổi tiếng vì có nghề nuôi tôm càng xanh trên núi đá.

Những ngày cận Tết, người dân nơi đây rộn rịp thu hoạch, giao cho thương lái. Người nuôi tôm nặng tay kéo lưới, xe thu mua của thương lái nhộn nhịp ra vào.

Người đàn ông đang gom tôm ở lưới chờ thương lái đến lấy

Anh Tuấn, nông dân nuôi tôm cho biết ao của anh thu hoạch được khoảng 2 tấn tôm, năng suất khá cao. Theo anh Tuấn nghề này xuất hiện ở đây gần chục năm nay. Lúc đầu, từ một vài gia đình nuôi, sau đó thấy hiệu quả cao nên nhiều người làm theo. Những hộ nuôi tôm tại đây có lãi ròng hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Những giỏ tôm nặng

Quan sát tại đây, những cánh đồng tôm trên vùng đất núi đá, địa thế cao khá hoang vu gió lồng lộng. Đó đây những bóng dáng người nuôi tôm chăm sóc ao tôm, cho tôm ăn, sửa sang những guồng quạt sục thổi khí, khuấy nước nước lấy oxy cho tôm.

Thu mua

Theo người dân, việc nuôi tôm được bắt đầu từ tháng 4 âm lịch đến tháng Giêng năm sau, 3 tháng còn lại người nuôi phơi ao, thời gian này người dân tranh thủ trồng lúa hoặc hoa màu do nước trên các khe bị cạn không đủ cung cấp cho các ao.

“Vào vụ Tết, thu hoạch nhộn nhịp, đem lại thu nhập cao, vui lắm” – anh Nhị, một chủ ao tôm rộng 3ha, vui vẻ nói.

Những chú tôm “hấp dẫn”

Anh Nhị cho hay tôm càng xanh được nuôi ở vùng này được đánh giá có vị ngọt, thịt dai vì được nuôi nguồn nước đều chảy ra từ khe đá. Giá tôm ở đây do vậy cũng cao hơn các vùng khác.

Hiện tôm càng xanh Trà Cổ được tiêu thụ mạnh tại các nhà hàng, quán ăn ở các tỉnh, thành lân cận như TP HCM, Lâm Đồng, Bình Dương… Nghề phát triển, Chi cục Thủy sản Đồng Nai cũng quan tâm, hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật cho bà con.

Chủ ao tôm này đang cho tôm ăn để chuẩn bị thu hoạch

UBND xã Trà Cổ cho biết hiện trên địa bàn xã có khoảng 54 ha ao nuôi tôm càng xanh. Sở Nông nghiệp – phát triển nông thôn tỉnh Đồng Nai đang có ý định xây dựng hệ thống mương nước để đón nước từ các đập xung quanh nhằm giúp người dân phát triển hơn nữa nghề có tính chất đặc thù này.

Bài và ảnh: Xuân Hoàng