Blog

Nhằm tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất, nhiều hộ nuôi tại đồng bằng sông Cửu Long đã sử dụng đèn cực tím diệt khuẩn hay còn gọi là đèn UV để xử lý nước trước khi nuôi tôm. Phương pháp này có thể tiêu diệt được các loại vi khuẩn, virus gây bệnh có trong nước, ngăn ngừa một số bệnh thường gặp trên tôm như bệnh hoại tử gan tụy, bệnh teo ruột, hội chứng gây chết sớm,…

Nước đóng vai trò quan trọng, quyết định đến sự thành công của vụ nuôi. Thông thường, nước được đưa vào ao chứa để lắng lọc và dùng hóa chất xử lý nước để loại bỏ các chất hữu cơ lơ lửng và các vi khuẩn, nấm, nguyên sinh động vật,… Nhưng trong những năm gần đây, một số địa phương ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long đã sử dụng bóng đèn cực tím (UV) diệt khuẩn nước nuôi tôm đem lại thành công ngoài sự mong đợi.

Đèn cực tím diệt khuẩn là gì?

Đèn cực tím khử khuẩn có cấu tạo giống với đèn huỳnh quang thông dụng, nhưng ánh sáng đi qua đèn là tia cực tím (tia tử ngoại, tia UV) đèn có bước sóng ngắn hơn ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn tia X, có năng lượng từ 3 eV – 124 eV. Phổ tia cực tím có thể chia ra thành tử ngoại gần và tự ngoại xa hay tử ngoại chân không.

Đèn cực tím cầm tay khử khuẩn, mầm bệnh trong không khí, trong nước

Đèn UV có tác dụng rất mạnh trên Nucleo Protein của vi khuẩn, nó có khả năng biến dạng hoặc giết chết vi khuẩn. Tuy nhiên, khả năng diệt khuẩn của tia cực tím không những tùy thuộc vào mật độ, thời gian chiếu tia, điều kiện môi trường mà nó còn tùy thuộc vào sức chịu đựng của vi khuẩn. Ứng dụng đèn cực tím diệt khuẩn không khí, diệt khuẩn nước, đèn cực tím trong phòng mổ,…

Ứng dụng đèn cực tím diệt khuẩn nước nuôi tôm

Sử dụng đèn UV  trong diệt khuẩn nước sẽ giúp làm tổn thương cấu trúc DNA tế bào, dẫn đến việc diệt vi khuẩn, virus, và cơ thể gây bệnh khác mà không sử dụng bất kỳ các loại hóa chất, an toàn cho tôm nuôi. Vùng tia cực tím có bước sóng từ 280 – 200 nm sẽ có tác dụng diệt khuẩn nhiều nhất. Thời gian chiếu đèn cực tím từ 10s – 30s với lớp nước chảy qua có dày khoảng 10 – 15cm.

Đèn uv (cực tím) sử dụng khử trùng nước ao nuôi tôm

Một số hộ nuôi tại đồng bằng sông Cửu Long đã ứng dụng đèn cực tím diệt khuẩn nước và đưa ra một số đánh giá như sau:

• Đèn cực tím UV có khả năng diệt khuẩn nhanh chóng mà không cần đến hóa chất, không tạo ra sản phẩm phụ.
• Đánh giá hiệu quả diệt khuẩn trong nước lên đến 99,99%.
• Không làm thay đổi các thành phần lý hóa của nước, giữ nguyên được mùi vị của nước.
• Việc lắp đặt và sử dụng dễ dàng, ai cũng có thể thực hiện được.
• Tiết kiệm chi phí hơn so với các phương pháp xử lý nước thông thường.

Tuy nhiên, sử dụng đèn cực tím UV còn đem lại một số nhược điểm như khả năng diệt khuẩn không bền, sau này nước có khả năng nhiễm khuẩn lại. Khả năng diệt khuẩn phụ thuộc vào điện thế nguồn điện, khi điện thế giảm 10% thì khả năng diệt khuẩn sẽ giảm từ 15 – 20%.

Cách sử dụng đèn cực tím trong nuôi tôm

Tại xã Tân Hưng, huyện Cái Nước đã ứng dụng đèn cực tím diệt khuẩn để xử lý nguồn nước cho ao nuôi thâm canh, siêu thâm canh. Hệ thống được cấu tạo đơn giản, sử dụng ống nhựa với đường kính 90 mm, bên trong sẽ lắp đặt hệ thống bòng đèn cực tím. Khi nguồn nước đi qua, tia cực tím sẽ tiêu diệt các loại vi khuẩn và mầm bệnh tồn tại trong nước, hạn chế được mầm bệnh phát sinh trong suốt quá trình nuôi.

Tại Phú Yên, hệ thống khử trùng nước bằng tia cực tím được thiết kế bao gồm một bể tràn là bồn nhựa chứa khoảng 350 lít nước, 10 bóng đèn tia cực tím, máng nước bằng tôn hoặc bằng nhựa, nguồn điện phân, lưới mịn và điện năng có công suất là 1.000 W lấy từ nguồn máy nổ sục khí. Lúc này, khi nước được hút vào bể tràn nó sẽ được nén và đi qua lưới lọc rồi chảy vào máng. Tại đây, nước sẽ tiếp xúc trực tiếp với đèn cực tím sẽ giúp tiêu diệt số lượng vi khuẩn, mầm bệnh trước khi chảy vào đìa tôm. Kết quả thử nghiệm tại Trung tâm Y tế Dự phòng Phú Yên, mẫu nước ban đầu sẽ có 3.800 cá thể vi khuẩn khi đi qua hệ thống này chỉ còn chưa tới 500, khả năng tiệt trùng đạt đến 85%.

Hệ thống diệt khuẩn trong nước bằng tia cực tím tại ao tôm

Trên thị trường hiện nay có bán rất nhiều hệ thống đèn UV xử lý nước, bà con chỉ cần mua về và lắp đặt là có thể sử dụng được.

Lưu ý khi sử dụng đèn cực tím diệt khuẩn

• Đèn UV có thời gian sử dụng trung bình là 9.000 giờ, khi đến tuổi thọ trung bình bóng đèn thường sẽ bị cháy.
• Trong quá trình sử dụng cần đảm bảo điện áp luôn ổn định, thường xuyên sử dụng cồn 365 để vệ sinh bóng điều này sẽ giúp tăng cường tuổi thọ và sử dụng đèn cực tím được lâu dài hơn.
• Trên mỗi đèn UV sẽ hiển thị thông báo về tình trạng hoạt động thông qua sự thay đổi về màu sắc.
• Định kỳ bảo trì, bảo dưỡng, đảm bảo đèn UV diệt khuẩn làm tốt nhiệm vụ của mình.
• Nguồn : https://drtom.vn/

Nghiên cứu mới đây cho thấy vi khuẩn Bacillus subtilis và Streptomyces parvulus là 2 loài vi khuẩn tiềm năng nên được đưa vào ương nuôi tôm để kích thích tăng trưởng, tăng cường miễn dịch và nâng cao  tỉ lệ sống của tôm.

Thủy sản là ngành sản xuất thực phẩm có tốc độ phát triển nhanh nhất trên thế giới với các đối tượng nuôi mang lại hiệu quả kinh tế, trong đó có tôm thẻ chân trắng. Tốc độ phát triển ngành nuôi tôm công nghiệp đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường và dịch bệnh. Để giải quyết vấn đề này, các chất hóa học và kháng sinh đã được thường xuyên sử dụng trong hoạt động nuôi tôm dẫn đến kháng thuốc và tồn dư kháng sinh tôm thu hoạch ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm và xuất khẩu.

Hiện nay, vi sinh vật hữu ích được sử dụng phổ biến là một giải pháp tích cực, có nhiều triển vọng để quản lý vi sinh vật trong ao nuôi, hạn chế sử dụng thuốc kháng sinh và giảm lượng chất thải hữu cơ thải ra môi trường góp phần phát triển nghề nuôi thủy sản bền vững. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về sự tồn tại cũng như hiệu quả của dòng Streptomyces và Bacillus đến sự kháng Vibrio gây bênh cho tôm nuôi. Vì vậy, đề tài: “So sánh khả ̣ năng cải thiện chất lượng nước và ức chế Vibrio của xạ khuẩn Streptomyces và vi khuẩn Bacillus chon lo ̣ c trong hê ̣ thô ̣ ́ng nuôi tôm thẻ chân trắng (L. vannamei)” được thực hiện với mục đích cải thiện chất lượng nước, tăng cường năng suất và tỷ lệ sống của tôm thẻ chân trắng.

Bố trí thí nghiệm

Thí nghiệm gồm 4 nghiệm thức, mỗi nghiệm thức được lặp lại 3 lần và được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên.

– Nghiệm thức 1 (Đối chứng: ĐC): Không bổ sung vi khuẩn

– Nghiệm thức 2 (NT2): Bổ sung vi khuẩn B. subtilis

– Nghiệm thức 3 (NT3): Bổ sung xạ khuẩn S. parvulus

– Nghiệm thức 4 (NT4): Hỗn hợp B. subtilis và S. parvulus (HH) ( tỷ lệ 1:1).

Mật độ sau khi bổ sung vào môi trường nước nuôi đạt 10⁵  CFU/mL và chu kỳ bổ sung vi khuẩn vào bể là 5 ngày/lần. Thí nghiệm được bố trí trong 12 bể composite 120 lít đã được sát trùng bằng clorine trước khi bố trí thí nghiệm. Mật độ thả tôm 0,5 con/lít. Tôm được cho ăn 4 lần/ngày bằng thức ăn công nghiệp GrowFeed cho tôm giai đoạn Postlarvae vào lúc 06, 11, 16 và 21 giờ, liều lượng cho ăn theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Thời gian thí nghiệm là 60 ngày.

Kết quả

– Sau 60 ngày nuôi, các thông số chất lượng nước (COD, TAN, NH3 và NO2) cho thấy ở các nghiệm thức bổ sung probiotic trong môi trường nuôi đã thúc đẩy phân hủy vật chất hữu cơ tốt hơn và mật độ Vibrio thấp hơn so với nghiệm thức đối chứng.

– Bổ sung probiotic giúp cải thiện tỉ lệ sống và tăng trưởng tốt của tôm hơn so với đối chứng, trong đó bổ sung xạ khuẩn S. parvulus kích thích tốc độ tăng trưởng của tôm tốt nhất gồm tăng trưởng trọng lượng tuyệt đối và tăng trưởng chiều dài tuyệt đối giữa các nghiệm thức cao nhất là nghiệm thức 3 (0,118±0,011 g/ngày) và 0,152±0,011 cm/ngày, và thấp nhất ở đối chứng (0,076±0,008g/ngày) và 0,127±0,012 cm/ngày.

– Tỷ lệ sống của tôm dao động trong khoảng 44.7-64.7%, so với nghiệm thức bổ sung vi khuẩn B. subtilis, nghiệm thức bổ sung S. parvulus và nghiệm thức bổ sung hỗn hợp cho kết quả tốt hơn trong việc ức chế mật độ vi khuẩn Vibrio trong môi trường nuôi. Kết quả cho thấy bổ sung 2 loài vi khuẩn trên giúp tiến trình phân hủy vật chất hữu cơ nhanh hơn và ức chế sự phát triển Vibrio trong môi trường nuôi đồng thời làm tăng tỷ lệ sống và tăng trưởng của tôm.

Kết quả từ nghiên cứu cho thấy bổ sung 2 loài vi khuẩn trên giúp tiến trình phân hủy vật chất hữu cơ nhanh hơn và ức chế sự phát triển Vibrio trong môi trường nuôi. Do đó, kết quả từ nghiên cứu cung cấp thông tin cơ sở vào sản xuất probiotic dùng trong thủy sản.

Như Huỳnh tổng hợp

Tạp chí khoa học đại học cần thơ