Category Archives: Thị Trường Tôm

Tôm bơm tạp chất hoành hành dịp cuối năm

Chỉ trong một tuần gần đây, cơ quan chức năng tỉnh Bạc Liêu liên tiếp bắt các vụ vận chuyển tôm có bơm chích tạp chất không đảm bảo an toàn chất lượng.

Theo đó, chiều 24-12, Phòng Cảnh sát kinh tế phối hợp với Phòng CSGT Công an tỉnh Bạc Liêu đã kiểm tra xe tải của tài xế Nguyễn Thanh H. (ngụ tại thị xã Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu) mang biển kiểm soát (BKS) 94C-042.92 đi trên tuyến quốc lộ 1A hướng từ Bạc Liêu đi Cà Mau. Tại đây lực lượng chức năng đã phát hiện số tôm đựng trong các thùng xốp có chứa tạp chất CMC, một loại phụ gia tạo đặc, tạo nhớt.

Khai nhận với cơ quan công an, tài xế H. cho biết đang chở số tôm trên để đi bán cho các công ty, xí nghiệp thủy sản trên địa bàn tỉnh Cà Mau. Hiện cơ quan chức năng đang tạm giữ số hàng hóa trên để tiến hành xử lý theo quy định pháp luật.

Trước đó không lâu, lực lượng chức năng tỉnh này cũng thu giữ gần 400 kg tôm nguyên liệu có tạp chất là agar (rau câu) và CMC đang đường đi tiêu thụ. Số hàng hóa trên do ông Nguyễn So Đ. (TP Cà Mau, tỉnh Cà Mau) điều khiển trên xe tải mang BKS 69C-039.86, chạy hướng từ Cà Mau đi Bạc Liêu.

CMC, agar có nguy hiểm cho người dùng

Theo PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, ĐH Bách khoa Hà Nội, cho hay agar (bột rau câu) là loại bột có thể ăn được, do đó nếu ăn tôm có bơm ít tạp chất này thì chúng ta cũng không cần thiết phải quá lo lắng.

“Tuy nhiên, đây là hành vi gian lận thương mại nhằm trục lợi cho cá nhân, cần phải lên án và xử lý nặng” – vị chuyên gia bày tỏ.

Mặc dù vậy PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh cũng lo ngại việc ăn tôm bơm tạp chất về lâu dài có thể gây ra nguy hại cho đường tiêu hóa như ngộ độc thực phẩm hoặc tích tụ chất bẩn trong người và gây các bệnh mãn tính.

Một chuyên gia khác cũng lo ngại khi thủy hải sản có chứa tạp chất lạ, nhất là dạng lỏng sẽ trở thành môi trường thuận lợi cho nhiều loại vi khuẩn nguy hiểm phát triển và gây bệnh cho con người khi ăn.

Bên cạnh đó, các chuyên gia thực phẩm cũng thông tin chất CMC, là chế phẩm ở dạng bột trắng – hơi vàng, hầu như không có mùi hạt hút ẩm. Chúng có thể đông khối và có sức kết nối lớn với ẩm độ cao (98%), đồng thời tạo độ nhớt nên rất thích hợp bơm vào tôm tạo “thịt giả”, giúp tăng trọng lượng.

Theo một kỹ sư hóa, trên thực tế CMC dùng cho thực phẩm hoàn toàn không gây tác hại và cũng không bổ dưỡng gì. Tuy nhiên, điều đáng lo là CMC dạng dùng trong công nghiệp bởi chúng có thể chứa hàm lượng kim loại cao.

“Nếu dùng CMC công nghiệp bơm vào tôm thì rất nguy hiểm cho người sử dụng” – vị này chia sẻ.

Do đó, để đảm bảo an toàn khi sử dụng, các chuyên gia thực phẩm cũng khuyến cáo người tiêu dùng nên lựa chọn sản phẩm còn sống. Ngoài ra khi mua tôm động lạnh, cần chú ý các chi tiết như đầu, thân, đuôi tôm. Đơn cử như kéo phần thân và phần đầu tôm ra xem, nếu nối chắc chắn thì là tôm không bơm tạp chất và ngược lại.

Hạ Quyên  Pháp Luật

Ông Phạm Quang Toản, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính, Tổng cục Thủy sản cho biết, năm 2019, khó khăn nổi bật nhất với thủy sản là ngành hàng cá tra và tôm đối mặt với nhiều thách thức khi giá nguyên liệu giảm, trong khi giá nhiên liệu tăng; rào cản kỹ thuật của một số nước nhập khẩu đã ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động xuất khẩu…

Dự kiến năm 2019, tốc độ tăng giá trị sản xuất thủy sản đạt 6,25% so với năm 2018, tổng sản lượng đạt khoảng 8,15 triệu tấn, tăng 4,9%. Trong đó sản lượng khai thác đạt 3,77 triệu tấn, tăng 4,5%; nuôi trồng đạt 4,38 triệu tấn, tăng 5,2%; kim ngạch xuất khẩu thủy sản ước đạt 8,6 tỷ USD.

Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn về thị trường xuất khẩu, nhất là thị trường Trung Quốc; đồng thời phải “gánh vác” thách thức lớn trong công tác gỡ “thẻ vàng” của EC về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU), nhưng ngành thủy sản đã có nhiều giải pháp phù hơp, tận dụng những cơ hội cho thị trường xuất khẩu.

Đơn cử như tôm nước lợ, từ đầu tháng 3 đến tháng 9/2019, giá tôm giảm do một số nguyên liệu cạnh tranh từ xuất khẩu của Ấn Độ và Ecuador và sản lượng tồn kho từ năm 2018. Trong khi đó, Trung Quốc siết chặt kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc tại biên giới và những diễn biến khó lường của cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung.

Trước tình hình đó, Tổng cục Thủy sản đã đánh giá diễn biến thị trường kịp thời, định hướng sản xuất, tiêu thụ tôm phù hợp, thực hiện hiệu quả việc hợp tác, liên kết theo chuỗi để gắn sản xuất với thị trường, giảm thiểu rủi ro đối với sản phẩm xuất khẩu. Nhờ đó, ước cả năm 2019, diện tích nuôi đạt 720.000 ha, sản lượng tôm nước lợ ước đạt 750.000 tấn, bằng 98,3% (tôm sú là 270.000 tấn, tôm thẻ chân trắng là 480.000 tấn).

Đối với cá tra, Tổng cục Thủy sản cũng đã chỉ đạo các địa phương triển khai một số giải pháp để duy trì mục tiêu tăng trưởng năm 2019; đồng thời phối hợp tăng cường kiểm tra điều kiện chế biến, xuất khẩu sản phẩm cá tra. Nhiều doanh nghiệp, cơ sở nuôi đã chủ động điều chỉnh giảm mật độ thả nuôi, giảm lượng thức ăn. Vì vậy, tổng diện tích nuôi cá tra năm 2019 dự kiến đạt 6.600 ha (tăng 22,2% so với năm 2018), sản lượng đạt 1,42 triệu tấn, tương đương so với năm 2018; kim ngạch xuất khẩu cá tra dự kiến đạt 1,9 tỷ USD…

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, ngành thủy sản vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục trong thời gian tới như: Hạ tầng cơ sở cảng cá, cơ chế chế biến, điều kiện kho bãi hiện nay còn yếu và chưa được đầu tư tương xứng; đội tàu cá quá lớn, công nghệ kém, thất thoát sau thu hoạch cao…

Về nguồn nhân lực cho khai thác và chế biến thủy sản cũng còn thiếu và yếu. Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, đây là những điểm nghẽn mà ngành thủy sản phải tập trung khắc phục, tháo gỡ.

Về định hướng nhiệm vụ trong năm 2020, ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho biết, ngành thủy sản tiếp tục triển khai hiệu quả các nội dung về nuôi trồng thủy sản tại Luật Thủy sản và các văn bản hướng dẫn. Đặc biệt, tập trung vào công tác đăng ký cấp giấy xác nhận (mã số) cơ sở nuôi tôm nước lợ (tôm sú, tôm thẻ chân trắng), cá tra, nuôi lồng bè..

Bên cạnh đó, phát triển nuôi trồng thủy sản các đối tượng chủ lực (tôm sú, tôm thẻ chân trắng, cá tra) và các đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao theo hướng nâng cao giá trị thương mại và phát triển bền vững…

Năm 2020, Tổng cục Thủy sản đặt mục triêu tổng sản lượng thủy sản đạt khoảng 8,2 triệu tấn, tăng 0,6% so với ước thực hiện năm 2019; sản lượng cá tra 1,42 triệu tấn, tương đương so với năm 2019; sản lượng tôm các loại 850.000 tấn, tăng 3,7%;  kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 10 tỷ USD, tăng 6,3% so với năm 2019.

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, hoạt động xuất khẩu nông sản, trái cây sang thị trường Trung Quốc qua các tỉnh biên giới trong suốt thời gian qua vẫn diễn ra bình thường. Tuy nhiên, khi bắt đầu đến thời điểm chính vụ thu hoạch để tiêu thụ và xuất khẩu cũng như thời điểm cận kề Tết Nguyên đán hằng năm, vẫn tồn tại tình trạng ùn ứ, tồn đọng nông sản, trái cây cục bộ tại cửa khẩu, gây thiệt hại cho doanh nghiệp.

Nguyên nhân do lượng nông sản, trái cây khi vào chính vụ thu hoạch để xuất khẩu được đưa lên khu vực cửa khẩu tăng đột biến tại cùng một thời điểm, trong khi phía Trung Quốc cũng trùng thời điểm chính vụ thu hoạch với Việt Nam đối với một số loại trái cây, dẫn đến nhu cầu nhập khẩu từ Việt Nam sụt giảm nhất định. Bên cạnh đó, năng lực thông quan hàng hóa tại cửa khẩu hai nước Việt Nam, Trung Quốc, mặc dù đã được cải thiện so với giai đoạn trước, nhưng còn rất hạn chế so với nhu cầu xuất khẩu, dẫn đến việc không thể đáp ứng được lưu lượng xe đưa lên quá lớn tại cùng một thời điểm như hiện nay.

“Trên thực tế, vấn đề này sẽ không thể giải quyết căn cơ nếu không có những giải pháp quyết liệt, đồng bộ, mang tính lâu dài”, đại diện Cục Xuất nhập khẩu cho biết.

Chủ động thông tin, khuyến cáo doanh nghiệp

Nói về giải pháp giải quyết tình trạng này, đại diện Bộ Công Thương cho biết, hằng năm, trước khi vào chính vụ thu hoạch các loại trái cây chủ lực hoặc trước khi bước vào thời gian cao điểm lễ tết, Bộ Công Thương đều chủ động thông tin, khuyến cáo về tình hình thị trường, về diễn biến thông quan tại cửa khẩu… đến các địa phương vùng trồng trọng điểm, các doanh nghiệp và tổ chức, cá nhân liên quan để có phương án điều tiết giao nhận hiệu quả, tránh gây thiệt hại, bị ép cấp, ép giá.

Đồng thời, thường xuyên phối hợp với UBND các tỉnh biên giới (Lạng Sơn, Lào Cai…) theo dõi sát tình hình để kịp thời triển khai chủ động các giải pháp, biện pháp điều tiết hàng hóa tại khu vực cửa khẩu như phân luồng giao thông; ưu tiên thông quan xe chở nông sản, trái cây; huy động lực lượng chức năng thực hiện thủ tục hải quan, kiểm dịch thực vật, cấp C/O để hỗ trợ doanh nghiệp đưa hàng nông sản, trái cây thông quan nhanh nhất.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đưa các vấn đề vướng mắc trong quan hệ thương mại song phương nói chung và thương mại song phương về nông, thủy sản nói riêng trao đổi, vận động phía Trung Quốc tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi hoặc dành thời gian để các doanh nghiệp Việt Nam tiếp thu, thực hiện các chính sách mới, tháo gỡ khó khăn trong thông quan hàng hóa tại các dịp cao điểm trong khuôn khổ các cơ chế hợp tác song phương giữa hai nước, đồng thời vận động các cơ quan chức năng, chính quyền các địa phương phía Trung Quốc (đặc biệt là Quảng Tây, Vân Nam) mở thêm các cửa khẩu chỉ định nhập khẩu nông sản, trái cây tại khu vực biên giới.

Những thông tin về sản lượng, mùa vụ, cung cầu… của Trung Quốc đối với một số loại nông sản, trái cây mà Việt Nam có thế mạnh cũng như diễn biến thông quan tại cửa khẩu đều được Bộ Công Thương và UBND các tỉnh biên giới (Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh…) đăng tải, công bố thường xuyên nhằm khuyến cáo, giảm thiểu tình trạng liên tiếp đưa hàng lên khu vực cửa khẩu biên giới trong cùng một thời điểm để xuất khẩu, gây ra tình trạng quá tải và ùn ứ.

Bộ Công Thương cũng đã biên soạn, phát hành “Sổ tay hướng dẫn xuất khẩu nông thủy sản sang thị trường Trung Quốc” gửi tới các địa phương nuôi trồng, xuất khẩu trọng điểm, các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp xuất khẩu.

Bộ, ngành, địa phương chung tay

Theo Bộ Công Thương, để xử lý triệt để tình trạng nông sản ùn ứ tại cửa khẩu mỗi dịp lễ, Tết hằng năm, còn cần sự chung tay, đồng lòng của các bộ, ngành, địa phương sở tại.

Cụ thể, UBND các tỉnh biên giới phía bắc cần thường xuyên, liên tục cập nhật tình hình xuất khẩu tại các cửa khẩu trọng điểm, nhất là vào dịp cao điểm; kịp thời phối hợp với các địa phương sản xuất trọng điểm cảnh báo thông tin và điều phối hàng hóa đưa lên biên giới; thu hút đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng khu vực biên giới, tăng cường hơn nữa cơ chế phối hợp của các lực lượng chức năng hai nước tại khu vực biên giới và cửa khẩu; quán triệt chủ trương thúc đẩy thương mại “chính ngạch”, từng bước giảm dần xuất khẩu “tiểu ngạch”.

Công tác phổ biến, định hướng và hướng dẫn các hộ nông dân, cơ sở sản xuất, doanh nghiệp trên địa bàn tái cơ cấu sản xuất đáp ứng yêu cầu của phía bạn, đồng thời thay đổi nhận thức, quan điểm về cách thức xuất khẩu thành “chính ngạch”, theo thông lệ quốc tế cần UBND các tỉnh thực hiện quyết liệt hơn.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần rà soát, đánh giá tình hình, thống nhất công tác tổ chức sản xuất đáp ứng với nhu cầu, yêu cầu của phía Trung Quốc nhằm điều tiết lượng hàng hóa lưu thông qua các tỉnh biên giới phù hợp với điều kiện, năng lực thông quan thực tế tại các cửa khẩu, đặc biệt là thời gian cao điểm chính vụ; đẩy nhanh tiến độ đàm phán mở cửa thị trường với phía Trung Quốc, mở rộng danh sách các mặt hàng được xuất khẩu chính ngạch.

Đối với các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp, để duy trì thị phần và mở rộng thị trường Trung Quốc, cần nâng cao nhận thức về tính đoàn kết, điều phối, hài hòa lợi ích của doanh nghiệp Việt Nam để hỗ trợ giải quyết có hiệu quả tình trạng ép giá, ép cấp trong thương mại nông, thủy sản qua biên giới với doanh nghiệp Trung Quốc.

Doanh nghiệp cần chủ động nắm bắt thông tin, thị hiếu và nhu cầu thị trường, các quy định về tiêu chuẩn chất lượng của Trung Quốc và các khuyến cáo của cơ quan quản lý nhà nước; thay đổi cơ bản tư duy tiếp cận thị trường, phương thức giao dịch, tổ chức sản xuất, xuất khẩu nông, thủy sản sang Trung Quốc để có kế hoạch, chiến lược kinh doanh lâu dài, bài bản với thị trường này.