Toàn cảnh kinh tế thủy sản năm 2019 và dự báo năm 2020

1. Toàn cảnh kinh tế thủy sản năm 2019

Theo Tổng cục Thống kê, năm 2019 GDP thủy sản theo giá thực tế đạt 205.252 tỷ đồng chiếm 3,4% GDP toàn quốc và chiếm 24,4% GDP toàn ngành nông nghiệp, chỉ đạt 80% so với mục tiêu chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến năm 2020 (mục tiêu đến năm 2020 thủy sản chiếm 30 – 35% GDP trong khối nông – lâm – thủy sản nghiệp). Theo giá so sánh năm 2019 đạt 111.846 tỷ đồng, bình quân tăng trưởng giai đoạn 2015-2019 chỉ đạt 5,3%/năm, với mức tăng trưởng này đến năm 2020 sẽ không thể đạt mục tiêu thủy sản chiếm 30 – 35% GDP trong khối nông, lâm, thủy sản nghiệp.

Cũng theo Theo Tổng cục Thống kê, năm 2019 GDP thủy sản tăng trưởng 6,3% so với năm 2018, bằng 0,89 lần so với tăng trưởng toàn quốc và tăng trưởng cao gấp 3,13 lần so với toàn ngành nông nghiệp (toàn quốc tăng trưởng 7,02% so với năm 2018; toàn ngành nông nghiệp tăng trưởng 2,01% so với năm 2018). Đạt được thành tựu này chủ yếu do nhờ tổng sản lượng thuỷ sản tăng 5,6% so với năm trước (ước tính đạt 8.200,8 nghìn tấn đạt vượt trên 1,2 triệu tấn so với mục tiêu Chiến lược và quy hoạch tổng thể ngành thủy sản đề ra đến năm 2020 đạt 7 triệu tấn). Trong đó, sản lượng thủy sản nuôi trồng tăng 6,5% so với năm 2018 (ước đạt 4.432,5 nghìn tấn đạt 97,4% so với  mục tiêu Chiến lược và quy hoạch tổng thể ngành thủy sản đề ra đến năm 2020 sản lượng nuôi trồng chiếm 65% tổng sản lượng thủy sản); sản lượng thủy sản khai thác tăng 4,5% so với cùng kỳ năm trước (ước tính đạt 3.768,3 nghìn tấn đạt vượt trên 1,3 triệu tấn so mục tiêu Chiến lược và quy hoạch tổng thể ngành thủy sản đề ra đến năm 2020 sản lượng nuôi trồng chiếm 35% tổng sản lượng thủy sản); Cũng theo Tổng cục Hải quan, năm 2019 ước kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 8,6 tỷ USD, giảm 1,2% so với năm 2018, đạt mục tiêu Chiến lược thủy sản đề ra đến năm 2020 đạt từ 8-9 tỷ USD. Tuy nhiên không đạt mục tiêu quy hoạch đề ra đến năm 2020 đạt 11 tỷ USD, nguyên nhân chủ yếu do gặp khó khăn ở thị trường nhập khẩu (vướng rào cản và khả năng cạnh tranh sản phẩm thủy sản Việt Nam còn cao).

Riêng khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản năm 2019 đạt mức tăng trưởng thấp do hạn hán, biến đổi khí hậu ảnh hưởng tới năng suất và sản lượng cây trồng, ngành chăn nuôi chịu thiệt hại nặng nề bởi dịch tả lợn châu Phi, nông sản gặp khó khăn về thị trường tiêu thụ và giá xuất khẩu. Tăng trưởng của khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản năm 2019 đạt 2,01%, chỉ cao hơn mức tăng 1,36% của năm 2016 (Ngành nông nghiệp đạt mức tăng thấp 0,61%, là mức tăng thấp nhất trong giai đoạn 2011-2019, đóng góp 0,07 điểm phần trăm vào mức tăng tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế; ngành lâm nghiệp tăng 4,98% nhưng chiếm tỷ trọng thấp nên chỉ đóng góp 0,04 điểm phần trăm. Tuy nhiên, điểm sáng của khu vực này là ngành thủy sản tăng trưởng khá ở mức 6,3%, đóng góp 0,21 điểm phần trăm chủ yếu do sản lượng nuôi trồng và khai thác đạt khá) (Tổng cục Thống kê, 2019).

Hình 1. Cơ cấu GDP thủy sản trong nền kinh tế quốc dân 2015-2019

Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2019

Hình 2. Cơ cấu GDP thủy sản trong ngành nông nghiệp 2015-2019

Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2019

Hình 3. Hiện trạng và mục tiêu đóng góp của GDP thủy sản vào GDP

chung toàn ngành nông, lâm thủy sản đến năm 2020

Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2019

Hình 4. Tăng trưởng các ngành kinh tế Việt Nam giai đoạn 2016-2019

Nguồn: Tổng cục Thống kê, 2019

2. Một vài dự báo kinh tế thủy sản năm 2020

– Dự báo tăng trưởng kinh tế ngành thủy sản năm 2020 sẽ tăng trưởng trên 7% so với năm 2019 (sai số dự báo ±5%). Với mức tăng trưởng này đến năm 2020 sẽ không đạt mục tiêu Chiến lược thủy sản đề ra đến năm 2020 thủy sản chiếm 30-35% GDP trong khối nông, lâm, thủy sản nghiệp.

– Dự báo kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ đạt trên 9 tỷ USD (sai số dự báo ±5,9%). Với mức tăng trưởng này đến năm 2020 sẽ không đạt mục tiêu Quy hoạch tổng thể ngành thủy sản đến năm 2020 kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 11 tỷ USD.

Hình 5. Xuất khẩu thủy sản Việt Nam giai đoạn 2005-2019 và dự báo 2020

Nguồn: Tính toán dựa vào số liệu của VASEP, 2019

          3. Tài liệu tham khảo

          – Tổng cục Hải quan (2019). Năm 2020, ngành thủy sản tiếp tục đối mặt nhiều thách thức (https://haiquanonline.com.vn/nam-2020-nganh-thuy-san-tiep-tuc-doi-mat-nhieu-thach-thuc-117927.html).

– Tổng cục Thống kê (2019). Tình hình Kinh tế-xã hội Việt Nam quý IV và cả năm 2019.

– VASEP (2019). Thống kê số liệu xuất khẩu thủy sản Việt Nam giai đoạn 2005-2018 và 11 tháng năm 2019.

                                                                      ThS. Nguyễn Tiến Hưng

Viện Kinh tế và Quy hoạch thủy sản

Nguồn http://vifep.com.vn/

Sau khi giảm liên tục trong 3 tháng trước, xuất khẩu tôm Việt Nam trong tháng 11 phục hồi, tăng nhẹ so với cùng kỳ năm 2018. Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu tôm tăng 1,5% và đạt gần 309 triệu USD trong tháng 11. Tuy nhiên, xuất khẩu 11 tháng đầu năm nay vẫn giảm 5,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nguồn số liệu: VASEP.

Xuất khẩu tăng ở 7 trên 9 thị trường tiêu thụ chính của tôm Việt, trong đó, bán hàng sang Trung Quốc, Australia tăng 2 con số. Nguyên nhân là giá tôm nguyên liệu và xuất khẩu tăng trong bối cảnh nhu cầu nhập khẩu từ các thị trường này phục hồi để phục vụ các lễ hội cuối năm.

Theo số liệu của Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại thuộc Bộ Công Thương, do nguồn cung khan hiếm, giá tôm thẻ chân trắng tại Đồng bằng sông Cửu Long có xu hướng tăng sau gần 3 năm đứng ở mức thấp. Đầu tháng 11, tôm cỡ 40 con/kg tăng 24.000 đồng lên cao nhất 4 năm ở 144.000 đồng/kg. Giá tiếp tục tăng từ 15.000 – 45.000 đồng/kg trong thời gian gần đây.

Theo các chuyên gia, sản lượng năm nay giảm nên giá tôm nguyên liệu những tháng cuối tăng mạnh. Các vùng nuôi tôm lớn trên thế giới đều đang gặp sự cố về dịch bệnh tôm nên khả năng cung ứng từ nay đến cuối năm không đáng kể. Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại dự báo các hộ thả nuôi sớm năm 2020 sẽ có giá bán khả quan.

Tuy nhiên, xuất khẩu tôm cả năm 2019 ước giảm 4% so với năm ngoái và đạt khoảng 3,4 tỷ USD, VASEP dự báo.

Nguồn số liệu: VASEP.

Trái ngược với dự đoán trước đó, xuất khẩu sang EU tăng 1,3% trong tháng 11, sau khi giảm liên tục trong 4 tháng trước. Trong đó, bán hàng sang Anh và Đức tăng lần lượt 3% và 10% nhưng sang Hà Lan giảm 20,7%.

Tôm Việt được đánh giá sẽ có ưu thế lớn tại thị trường EU khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, dự kiến vào năm 2020. Bởi thuế nhập khẩu với tôm tươi sống, đông lạnh và ướp lạnh ngay lập tức được giảm về 0% và với tôm chế biến được giảm dần về 0% trong 7 năm. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại EVFTA sẽ làm mất lợi thế hiện tại với tôm chế biến (sản phẩm thế mạnh của doanh nghiệp Việt) trong những năm đầu tiên thực thi hiệp định, bởi sản phẩm này đang được hưởng thuế ưu đãi phổ cập 7%, thấp hơn mức 10 – 20% mà các đối thủ phải chịu.

Theo ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch CTCP Thực phẩm Sao Ta (HoSE: FMC), một thành viên của The PAN Group, khi EVFTA có hiệu lực, GSP sẽ có hiệu lực thêm 2 năm. Vì vậy, trong những năm đầu tiên thực hiện EVFTA, nếu thuế GSP thấp hơn mức thuế của FTA, doanh nghiệp có thể lựa chọn xuất theo GSP.

Theo ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP, để tận dụng lợi thế từ EVFTA, yêu cầu cấp thiết và dài hạn đối với doanh nghiệp Việt Nam là tạo ra nguồn cung tôm được chứng nhận với giá thành cạnh tranh. Văn phòng Thương mại Việt Nam tại Bỉ cho biết tôm chỉ được xuất khẩu vào EU nếu chúng có xuất xứ từ những quốc gia được chứng nhận xuất khẩu sang EU và được nuôi trồng ở trang trại có chứng nhận của EU.

Xuất khẩu sang Mỹ ghi nhận 2 tháng tăng liên tiếp, với kim ngạch xuất khẩu tháng 11 tăng 0,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Mỹ vẫn là thị trường tiêu thụ tôm lớn thứ 2 của Việt Nam, chiếm 19,7% tổng giá trị xuất khẩu đi các thị trường.

Nhu cầu nhập khẩu tôm của Mỹ từ Việt Nam trong những tháng cuối năm tích cực hơn vì nước này có xu hướng giảm mua từ Ấn Độ, Thái Lan và Trung Quốc. Bên cạnh đó, việc thuế chống bán phá giá tôm Việt Nam vào Mỹ trong POR 13 là 0% cũng góp phần tạo động lực cho các doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh bán hàng sang thị trường này.

VASEP dự báo xuất khẩu sang Mỹ tăng khoảng 5% trong quý cuối năm nay.

Xuất khẩu sang Trung Quốc, Australia, Đài Loan (Trung Quốc) đều tăng 2 con số trong tháng 11. Cụ thể, bán hàng sang Australia tăng 45% so với cùng kỳ năm ngoái và là thị trường có mức tăng trưởng tốt nhất trong số các thị trường tiêu thụ chính của tôm Việt trong tháng 11. Đứng thứ 2 là Trung Quốc – Hong Kong với mức tăng 17,6%. Ngoài ra, xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc) cũng tăng 10,8%.

Theo dự báo của hiệp hội, xuất khẩu sang Trung Quốc trong cuối năm 2019 và đầu năm 2020 dự kiến vẫn tăng do nhu cầu nhập khẩu tôm nguyên liệu và chế biến lên cao để phục vụ Tết Nguyên đán.

Thanh Long

Nguồn : https://ndh.vn/