Category Archives: Quản Lý Nuôi

Bệnh hoại tử gan tụy cấp trên tôm (EMS/AHPND) được gây ra do các chủng vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus có chứa các gen quy định độc tố PirA và PirB tương tự như độc tố của Photorhabdus spp (Han et al., 2015). Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng hệ sợi nấm có khả năng loại bỏ một số loài vi khuẩn và kim loại nặng khỏi nước (Stamets, 2005; Stamets et al., 2013). Tuy nhiên, hiện nay chưa có nhiều nghiên cứu về việc sử dụng hệ sợi nấm trong kiểm soát mầm bệnh do vi khuẩn gây ra trên tôm.

Nghiên cứu này được tiến hành nhằm mục đích kiểm tra tính hiệu quả và tính khả thi của việc áp dụng hệ sợi nấm của 3 loài nấm phân hủy gỗ: Schizophyllum commune, Pleurotus ostreatus và Pycnoporus sanguineus nhằm kiểm soát mầm bệnh trên tôm gây ra bởi Vibrio parahaemolyticus trong hệ thống nuôi trồng thủy sản. Các loài nấm phân hủy gỗ được chọn sử dụng trong nghiên cứu này đều là những loài có thể dễ dàng được tìm thấy trong các gốc cây trong khu vực miền Nam Việt Nam. Các công dụng dịch khuẩn, ức chế khả năng phát triển của vi khuẩn của các loài nấm này cũng đã được nghiên cứu.

Theo nghiên cứu của Pham et al. (2017), Pycnoporus sanguineus có khả năng ức chế sự phát triển của 7 chủng vi khuẩn bao gồm Bacillus subtilis, Enterococcus faecalis, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Vibrio parahaemolyticus, Vibrio cholerae, và Salmonella typhi. Loài Schizophyllum commune; có thể kiểm soát và ức chế 82% và 97.8% lượng vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus trong môi trường nuôi cấy lỏng sau lần lượt 6 và 8 giờ theo kết quả nghiên cứu của Ngo et al., 2016. Ngoài ra, với khả năng ức chế và kiểm soát được sự sinh trưởng của một số loài vi khuẩn khác nhau như Pseudomonas aeruginosa, Enterococcus faecalis, Candida parapsilosis (Mustafa et al., 2015) thì Pleurotus ostreatus cũng là một loài nấm có tiềm năng ứng dụng trong việc kiểm soát; V. parahaemolyticus trong nghiên cứu này.

Tiến hành đánh giá hiệu quả của hệ sợi nấm

Trong nghiên cứu này, hệ sợi nấm gồm có Schizophyllum commune, Pleurotus ostreatus và Pycnoporus sanguineus được sử dụng để kiểm tra khả năng kiểm soát vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus. Tôm được gây cảm nhiễm bằng cách thêm dịch huyền phù Vibrio parahaemolyticus ở nồng độ 10⁵ CFU/mL. Khoảng 5 gam cơ chất bao phủ bởi các sợi tơ nấm được áp dụng trên từng bể nuôi tôm Penaeus vannamei PL30-35 riêng lẻ, mẫu tôm được thu để đánh giá khả năng kiểm soát vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus của từng loại nấm.

Năm nghiệm thức đã được chuẩn bị: cơ chất chứa tơ nấm từ ba loại nấm (Schizophyllum commune, Pleurotus ostreatusvà Pycnoporus sanguineus); đối chứng dương và đối chứng âm. Thí nghiệm được lặp lại 2 lần. Các túi chứa sợi nấm được đưa vào các bình chứa một giờ trước khi thử nghiệm. 5 mL huyền phù vi khuẩn với nồng độ tương đương 10⁵ CFU/mL được cảm nhiễm vào bình đối chứng dương và các bình nghiệm thức chứa hệ sợi nấm.

Tác động của hệ sợi nấm với tôm nhiễm Vibrio parahaemolyticus

Trong thí nghiệm ngâm trực tiếp sợi nấm, tỉ lệ sống của tôm trong các nghiệm thức cao đáng kể. Trong khi tất cả tôm trong nghiệm thức đối chứng dương đã chết sau 4 ngày thí nghiệm, tôm trong ba nghiệm thức xử lí với nấm thì tôm có tỉ lệ sống lên đến 75%. Theo kết quả đó, các chất sinh ra bởi sợi tơ nấm của hai loài nấm P.ostreatusvà P.sanguineus có thể kiểm soát sự phát triển của mầm bệnh bằng phương pháp ngâm và giữ tôm khỏe mạnh.

Nấm Pycnoporus sanguineus có khả năng loại bỏ 99% vi khuẩn V.parahaemolyticus.

Sau 4 ngày thí nghiệm, không chỉ tỉ lệ sống của tôm là tương đối cao (65-75%), mà tỉ lệ loại bỏ mầm bệnh cũng tương đối cao (từ 70-93%). Trong khi tỉ lệ loại bỏ mầm bệnh của P. sanguineus và S. commune lớn hơn 90%, thì tỉ lệ loại bỏ mầm bệnh của P. ostreatus chỉ là 75%. Đáng chú ý là tuy tỉ lệ loại bỏ vi khuẩn của P. ostreatus không tốt hơn so với hai loài nấm còn lại, nhưng tỉ lệ sống của tôm là cao nhất và ổn định nhất trong số ba loài nấm. Điều này có thể do tác động của các hợp chất sinh học được bài tiết bởi loài nấm này, có khả năng ức chế vi khuẩn ở mức độ thấp hơn hai loài kia, nhưng không làm ảnh hưởng nhiều đến sự sinh trưởng của tôm.;

Trong thí nghiệm này, các mẫu nước được lấy tại hai thời điểm khác nhau và được trải đĩa tương tự như các thí nghiệm trước đó. Cụ thể, số lượng vi khuẩn V. parahaemolyticus đã giảm tới 93,5% với sự hiện diện của P. sanguineus, cũng là tỉ lệ loại bỏ cao nhất. Trong khi nghiệm thức sử dụng cơ chất có tơ nấm S. commune cho thấy có tỉ lệ loại bỏ vi khuẩn lên đến 91,8%, thì tỉ lệ loại bỏ vi khuẩn của P. ostreatus chỉ là 70,75%, thấp nhất trong số ba loài nấm.

Kết quả cho thấy, hệ sợi nấm Pycnoporus sanguineus có khả năng loại bỏ 99% vi khuẩn V.parahaemolyticus, mặc dù tỉ lệ sống của tôm thẻ chân trắng còn thấp, vào khoảng 65% sau thí nghiệm. Cần có thêm nhiều nghiên cứu nhằm tối đa hóa khả năng kiểm soát vi khuẩn gây bệnh AHPND trên tôm của hệ sợi nấm để có thể ứng dụng thực tế trong nuôi tôm. Việc sử dụng hệ sợi nấm kiểm soát dịch bệnh AHPND trên tôm với lợi thế chi phí thấp và thân thiện với môi trường là một phương pháp đầy tiềm năng.

Theo Trần Minh Long và Phạm Thị Hoa

Được xem là vùng nuôi tôm lớn nhất TX Kỳ Anh, phường Kỳ Trinh hiện có 240ha nuôi tôm thẻ và tôm sú. Đến thời điểm này, có gần 144ha đã xuống giống tôm, tuy nhiên, từ ngày 2/4 lại nay, có 8 hộ với hơn 5,4 ha diện tích nuôi tôm thẻ bị mất trắng vì dịch bệnh đốm trắng.

Anh Trần Văn Tiến (tổ dân phố Hòa Lộc, phường Kỳ Trinh) chia sẻ: “Ngày 2/4 – tròn một tháng từ thời điểm thả tôm giống thì tôi phát hiện tôm có biểu hiện lờ đờ, dạt sát bờ, sau đó ít ngày thì hơn 10 vạn tôm giống chết sạch. Với kinh nghiệm nhiều năm nuôi trồng, tôi nhận định tôm chết do bệnh đốm trắng. Tôm thả được ít tháng tuổi nên sức đề kháng còn yếu kết hợp thời tiết bất thường, nhiệt độ thay đổi đột ngột dẫn đến tôm chết nhanh…”

Cũng theo anh Tiến, dấu hiệu bất thường xuất hiện trên tôm nuôi trước khi chết là toàn thân có màu đỏ, bơi nổi và tấp vào bờ rồi chết. Sau khi bệnh xuất hiện, anh Tiến đã thông báo với chính quyền địa phương để có giải pháp đối phó với bệnh đốm trắng, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do bệnh gây ra.

13 vạn tôm giống của gia đình anh Nguyễn Quang Sâm (thôn Tây Hà, xã Kỳ Hà) cũng chịu cảnh mất trắng do bệnh đốm trắng.

“Sau khi phát hiện tôm chết tôi đã báo ngay cho chính quyền địa phương và Trung tâm Ứng dụng KHKT và bảo vệ cây trồng vật nuôi thị xã để có hướng xử lý kịp thời. Vụ nuôi này tính cả chi phí cải tạo với tôm giống gia đình, tôi cũng bỏ ra vài chục triệu đồng nhưng nay lại mất trắng. Hiện gia đình đã nhận 180kg hóa chất Chlorine tiến hành xử lý ao nuôi, mong tầm hơn tháng nữa sẽ cho xuống giống lại…”, anh Sâm cho hay.

Không riêng diện tích nuôi tôm ở Kỳ Trinh, Kỳ Hà có bệnh đốm trắng mà các xã như: Kỳ Nam, Kỳ Ninh cũng bị thiệt hại khi tôm bị bệnh đốm trắng xuất hiện.

Thông tin từ Trung tâm Ứng dụng KHKT và bảo vệ cây trồng vật nuôi TX Kỳ Anh, địa phương đã có 70% diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng và tôm sú hoàn thành xuống giống. Tuy nhiên, tính từ thời điểm ngày 26/3 đến nay, có hơn 8ha tôm thẻ chân trắng với 133 vạn tôm giống xuất hiện bệnh đốm trắng và chết hàng loạt.

Để hạn chế mầm bệnh lây lan, thị xã đã có văn bản hướng dẫn các HTX và hộ nuôi sớm triển khai các biện pháp tiêu độc, khử trùng ao nuôi. Cùng đó là tuyên truyền các hộ nuôi tôm cần thường xuyên nắm bắt các thông tin về diễn biến bệnh để có biện pháp phòng ngừa thích hợp. Kiểm tra các yếu tố môi trường để điều chỉnh kịp thời như tăng cường quạt khí, ổn định pH, độ kiềm.

Trung tâm Ứng dụng KHKT và bảo vệ cây trồng vật nuôi TX Kỳ Anh cũng đã tổ chức cấp phát 2.340 kg hóa chất Chlorine cho các hộ nuôi thủy sản xử lý toàn bộ ao nuôi.

“Đối với các địa phương khác có vùng nuôi trồng thủy sản chưa xuất hiện bệnh tôm bị bệnh đốm trắng cần tập trung hướng dẫn nông dân giám sát chặt chẽ diện tích ao nuôi tôm, có các biện pháp bảo vệ như thường xuyên đo độ pH bảo đảm yếu tố môi trường nước tốt, chọn các loại giống đúng tiêu chuẩn…

Hạn chế thay nước ao, tăng cường quạt khí nhằm ổn định lượng ôxy, độ pH, độ kiềm trong ao. Thường xuyên kiểm tra để điều chỉnh lượng thức ăn cho tôm phù hợp…”, ông Phạm Văn Hòa – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Ứng dụng KHKT và bảo vệ cây trồng vật nuôi TX Kỳ Anh khuyến cáo.