Lại “nóng” chuyện Ethoxyquin

Trước nhiều ý kiến và thông tin từ các nhà nhập khẩu châu Âu, ngày 11/12/2019, Tổng cục Thủy sản đã ban hành Công văn 2786/TCTS-NTTS gửi Sở NN& PTNT các tỉnh/ thành phố, VASEP, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thức ăn thủy sản về việc thực hiện nghiêm các quy định về sử dụng Ethoxyquin trong thức ăn thủy sản.

Theo đó, Sở NN&PTNT các tỉnh/ thành phố trực thuộc trung ương cần tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp liên quan thực hiện nghiêm các quy định về kiểm soát hàm lượng Ethoxyquin theo Thông tư 26/2018/TT-BNNPTNT của Bộ NN & PTNT ban hành ngày 15/11/2018 và các văn bản liên quan khác. Đồng thời tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm theo quy định.

Doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thức ăn thủy sản cập nhật quy định của EU về quản lý Ethoxyquin trong thức ăn chăn nuôi (bao gồm thức ăn thủy sản) để có kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh đó, thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các quy định về quản lý thức ăn thủy sản tại Thông tư số 26.

Cơ sở sản xuất, ương dưỡng giống, nuôi trồng thủy sản, chế biến và xuất khẩu thủy sản, sản phẩm thủy sản vào thị trường EU: Tiến hành tổ chức sản xuất, tăng cường liên kiết theo chuỗi, kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng thức ăn có chứa Ethoxyquin để không làm ảnh hưởng tới việc xuất khẩu thủy sản, sản phẩm thủy sản sang EU.

Xét thấy vấn đề này rất quan trọng cho hoạt động XK các sản phẩm nuôi của Việt Nam sang EU (đặc biệt là tôm và cá tra) trong khi thời hạn 31/3/2020 sắp đến, VASEP sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Thủy sản để có những biện pháp phù hợp, kịp thời nhất.

Ngày 07/6/2017, EU đã ban hành quy định số 2017/962 về sử dụng Ethoxyquin trong thức ăn chăn nuôi. Theo đó, sau ngày 31/3/2020, EU quy định Ethoxyquin không được phép sử dụng trong tất cả các loại thức ăn chăn nuôi (bao gồm thức ăn thủy sản).

Ethoxyquin là chất chống ôxy hóa tổng hợp thường được sử dụng như một chất bảo quản chống ôxy hóa trong thức ăn chăn nuôi, bảo quản sau thu hoạch đối với trái cây như táo, lê,… để ngăn chặn sự mất màu do quá trình oxy hóa của các sắc tố carotenoid tự nhiên. Trong thức ăn thủy sản, có chứa nhiều acid béo không no, Ethoxyquin được sử dụng như chất bảo quản chống oxy hóa. Đối với động vật nuôi, Ethoxyquin có khả năng làm tăng men gan, suy giảm chức năng gan, thận, giảm khả năng sinh sản. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có bằng chứng về sự ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Tại thị trường EU, đối với thức ăn chăn nuôi thì cho phép sử dụng Ethoxyquin như là chất chống ôxy hóa với mức dư lượng tối đa là 150ppm; khi Ethoxyquin được xếp vào nhóm thuốc bảo vệ thực vật thì EU quy định mức dư lượng tối đa trong tất cả các sản phẩm thực vật, động vật trên cạn, lưỡng cư, bò sát là 0,05ppm và 0,1ppm đối với thủy sản. Hoa Kỳ cũng cho phép sử dụng Ethoxyquin trong thức ăn chăn nuôi với mức dư lượng tối đa là 150 ppm.

Tại Việt Nam, để có cơ sở khuyến cáo các nhà sản xuất và người nuôi trồng thủy sản về việc sử dụng thức ăn có chứa Ethoxyquin, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế và đảm bảo sản phẩm của quá trình nuôi đáp ứng yêu cầu của các nhà nhập khẩu về vệ sinh an toàn thực phẩm, Trung tâm Khảo nghiệm, Kiểm nghiệm, Kiểm định nuôi trồng thủy sản đã khảo sát và thử nghiệm thời gian tồn lưu Ethoxyquin trong nuôi tôm thương phẩm theo yêu cầu của Tổng cục Thủy sản.

Kết quả khảo sát cho thấy, đối với ao nuôi sử dụng các loại thức ăn có chứa hàm lượng Ethoxyquin thấp (từ 27,02-79,53 ppb) thì dư lượng Ethoxyquin trong tôm thương phẩm là không có hoặc rất thấp (dưới nồng độ phát hiện của phương pháp và thiết bị), kết quả của các lần phân tích đều không phát hiện. Đối với các loại thức ăn khác có hàm lượng Ethoxyquin cao hơn thì tùy theo hàm lượng Ethoxyquin có trong thức ăn nuôi tôm mà dư lượng Ethoxyquin có trong tôm thương phẩm vẫn còn.

Việc thử nghiệm thời gian tồn lưu Ethoxyquin trên tôm được thực hiện trên 3 thức ăn có 3 mức Ethoxyquin khác nhau là: 93,72 ppm, 128,84ppm, 151,08ppm. Kết quả thử nghiệm ban đầu cho thấy, hệ số tích tụ Ethoxyquin trong quá trình sử dụng là không thay đổi nhiều theo thời gian. Ethoxyquin có thể thải loại hoàn toàn trong tôm thương phẩm trong khoảng thời gian 4-5 ngày tùy theo hàm lượng Ethoxyquin trong thức ăn kiểm nghiệm. Không có sự khác biệt rõ ràng về hệ số tích tụ Ethoxyquin và thời gian tồn lưu Ethoxyquin trong tôm sú và tôm thẻ chân trắng.

Để đáp ứng yêu cầu thị trường nhập khẩu tôm, dựa khảo sát và thử nghiệm thời gian tồn lưu Ethoxyquin trong nuôi tôm thương phẩm, Trung tâm Khảo nghiệm, Kiểm nghiệm, Kiểm định nuôi trồng thủy sản đề nghị các cơ sở sản xuất thức ăn thủy sản nói chung và thức ăn cho tôm nuôi nói riêng (bao gồm các loại thức ăn bổ sung, các loại dầu áo,…) phải công bố hàm lượng Ethoxyquin trên bao bì của sản phẩm và tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; không sản xuất thức ăn có hàm lượng Ethoxyquin lớn hơn 150 ppm; bổ sung Ethoxyquin trong quá trình kiểm tra chất lượng đối với thức ăn cũng như nguyên liệu sản xuất thức ăn…

N.C