Đó là thông tin được Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP) đưa ra tại hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp tìm giải pháp vượt khó khăn, thách thức do tác động của dịch Covid-19 vừa được tổ chức mới đây.
Chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam
Theo các chuyên gia và doanh nghiệp nuôi tôm, điều kiện thời tiết các tháng đầu năm 2020 vùng ĐBSCL gặp nhiều bất lợi. Tình hình hạn, mặn khốc liệt; xuất hiện các cơn mưa trái mùa và biến động nhiệt độ ngày đêm lớn làm ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình thả nuôi tôm.
Tuy nhiên, 100% các địa phương đã xây dựng lịch thời vụ thả tôm năm 2020, đánh giá cho thấy cơ bản phù hợp với tình hình thực tế đã được phổ biến đến người dân. Số liệu thống kê cho thấy, diện tích tôm thả nuôi đạt khoảng 481.534ha (bằng gần 85% so với cùng kỳ năm 2019 và đạt hơn 71% so với kế hoạch năm 2020).
Sản lượng tôm nước lợ tính đến cuối 4/2020 đạt 168.600 tấn (bằng 94% so với cùng kỳ năm 2019 và đạt gần 22% so với kế hoạch năm 2020).
Theo thống kê của Tổng cục Thủy sản, từ đầu năm 2020 đến nay, có gần 16.000ha tôm nuôi bị thiệt hại. Theo đó, thiệt hại do bệnh 900ha; do môi trường 469ha; chưa rõ nguyên nhân 14.490ha.
Diện tích thiệt hại so với đầu vụ tôm năm 2019 tăng gấp 3,3 lần, trong đó thiệt hại chưa rõ nguyên nhân tăng gấp 5,83 lần. Có đến 16 tỉnh thành xuất hiện tôm chết không rõ nguyên nhân, trong đó Cà Mau là tỉnh có nhiều diện tích tôm chết chưa rõ nguyên nhất nhất.
Nông dân Bạc Liêu thu hoạch tôm. (ảnh: PV)
Hết quý I/2020, xuất khẩu tôm của Việt Nam tăng gần 4,3% về lượng và tăng 1,8% về giá trị, đạt 7.050 tấn, trị giá 628,55 triệu USD.
Ông Trương Đình Hòe – Tổng Thư ký VASEP cho biết, dù vẫn còn khó khăn do tác động của dịch Covid-19 nhưng VASEP đã nhận diện được rất nhiều cơ hội để ngành có thể tận dụng tốt trong thời gian tới.
Trước hết, nỗ lực chống dịch vừa qua đã khiến niềm tin các nhà đầu tư, các tập đoàn nhập khẩu bán lẻ với Việt Nam gia tăng đáng kể. Doanh nghiệp và người dân đã tin tưởng, tiếp tục thả nuôi và tham gia sản xuất ngay trong thời gian nhằm đón bắt các cơ hội tốt hơn.
Thứ hai, các quốc gia sản xuất lớn vẫn còn đang bị kẹt trong dịch Covid-19, vì thế sẽ có độ trễ đáng kể so với Việt Nam. “Để duy trì nguồn cung thủy sản cho thế giới, sự thay thế của Việt Nam trên thị trường sẽ là cơ hội để thủy sản phát triển mạnh thời gian tới” – ông Hòe nói.
Thứ ba, chuỗi cung ứng vật tư thiết yếu cho nuôi trồng, chế biến thủy hải sản hầu như không lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc. Các ngành hàng phụ trợ cho sản xuất thủy sản như thuốc, hóa chất, bao bì vật tư… đã có cơ hội phát triển tại Việt Nam, tạo điều kiện để các doanh nghiệp chủ động hơn trong sản xuất của mình.
Thứ tư, VASEP nhận định sẽ có sự dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á cũng như ở Việt Nam, nhất là sau khi xảy ra chiến tranh thương mại.
Thứ năm, nhu cầu thực phẩm sau đại dịch dự báo sẽ tăng mạnh. “Đây là 1 thực tế vì qua số liệu thì trong tháng 4, xuất khẩu thủy sản đã đạt mức hơn 720 triệu USD, cao hơn rất nhiều so với tháng 3”- ông Hòe cho biết.
Chuẩn bị điều kiện đón làn sóng đầu tư
Để ngành tôm phát triển bền vững trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường yêu cầu ngành chức năng cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, chuẩn bị điều kiện hạ tầng để đón làn sóng chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam.
Tại hội nghị về nuôi tôm nước lợ mới đây, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, ngành hàng tôm là một trong những ngành hàng đóng góp lớn cho xuất khẩu của Việt Nam. Năm 2020 chúng ta đối mặt với nhiều thách thức, đại dịch Covid-19 xảy ra cùng lúc với tình hình hạn hán và xâm nhập mặn, gây nhiều khó khăn cho ngành thủy sản, trong đó có ngành tôm.
Tuy nhiên, nếu kiểm soát tốt dịch bệnh, các thị trường trọng điểm như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ, EU… khả năng mở cửa lại các nhà hàng, nhu cầu sẽ dần phục hồi; thói quen tiêu dùng thay đổi cũng là lợi thế đối với các sản phẩm tôm chế biến, ăn liền, tiện dụng của Việt Nam sẽ tăng lên.
VASEP cũng nhận định, với phương châm vừa sản xuất vừa chống dịch, ngành thủy sản đã cơ bản vượt qua đại dịch, đang phục hồi nhanh, phấn đấu đạt mục tiêu xuất khẩu năm 2020 không bị sụt giảm so năm ngoái.
Bên cạnh đó, ngành chuyên môn cần kịp thời đưa ra các bản tin cảnh báo và khuyến cáo tới địa phương, cơ sở nuôi để phục vụ sản xuất; thúc đẩy và hỗ trợ mạnh cho việc ứng dụng công nghệ thông tin và hoạt động của ngành thủy sản, đặc biệt triển khai sàn giao dịch điện tử cho con giống, tiến tới có thể phát triển hình thức mua bán tương lai mặt hàng con giống theo mục tiêu quản lý chất lượng và giảm giá thành…
Phía doanh nghiệp và người nuôi tôm cần nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm khâu trung gian để giảm giá thành sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, áp dụng các hình thức nuôi có chứng nhận: VietGAP, GlobalGAP, ASC… để nâng cao giá trị sản phẩm. Đồng thời tăng cường xúc tiến thương mại đối với tiêu thụ nội địa và các thị trường mới.